Stefan Poniewiera – malarz urodzony 7 kwietnia 1927 r. w Wieluniu.
Pochodzi w wielodzietnej rodziny, w której muzyka i malarstwo się przenikały i były obecne od zawsze. Kiedy miał zaledwie rok jego rodzina wyjechała do Belgii, gdzie w późniejszym czasie ukończył studia w L’Ekole des Beaux Arts w Molenbeek Saint Jean. W 1949 r. wrócił do Polski i zamieszkał w Bytomiu. Wraz z braćmi, Janem i Ludwikiem związał się ze spółdzielnią „Plastyk”, gdzie rozpoczął pracę związaną z oprawą plastyczną i reklamą uroczystości miejskich. W późniejszym czasie przeniósł się do Katowic, następnie poznał swoją żonę Annę i na stałe osiedlił się w Gostyni, gdzie ma swoją przyleśną pracownię.
Stefan Poniewiera to artysta, który wyróżnia się oryginalnym klimatem. Potrafi doszukać się i wychwycić bogactwo faktury śląskiego krajobrazu, który dla większości przedstawia się ponuro, szaro i ubogo. Jest posiadaczem bardzo wrażliwej wyobraźni, dla której nie ma rzeczy niemożliwych. Wszystko, nawet najbardziej wysłużone przedmioty są w stanie stworzyć malarską rzeczywistość, która przejawia się w pracach artysty. Jego sposób malarskiej wypowiedzi różni się od tradycji. Uprawia abstrakcję opartą na wnikliwej obserwacji natury. Kocha to co robi i mówi: „trzeba lubić to co się robi, bo wtedy człowiek jest zadowolony, a praca zarobkowa przemienia się w pasję. Lubię malować takie rzeczy i miejsca, które znikają”.
Jest członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) oraz rzeczoznawcą dzieł sztuki współczesnej w zakresie malarstwa. Brał udział w wystawach i konkursach okręgowych, ogólnopolskich i międzynarodowych. Jego prace znajdują się w muzeach, galeriach oraz prywatnych zbiorach w kraju i za granicą. Wiele dzieł stworzonych przez Stefana Poniewierę to zabytki, których nie można wywozić z kraju, w którym się znajdują. Zajął pierwsze miejsce na 47. Salonie Des Artistes du Hurepoix w St. Genevieve de Bois. Konkurował z polskimi artystami takimi jak Helena Golda-Błahut czy Anna Czagien. W ramach wygranej organizatorzy zaproponowali promocję jego prac w paryskim salonie sprzedaży sztuki współczesnej. Był uczestnikiem Impresji Mikołowskich I – VI, IX, XI, XII, XV, XX, XXIII, XXV. Był w jury w konkursach i wystawach na terenie województwa. Jest reprezentantem twórców Mikołowa oraz Gminy Wyry. Należy do Związku Polskich Artystów Malarzy i Grafików.
Stefan Poniewiera to typ społecznika – wiele prac przekazał różnym placówkom. Dzięki temu, miejsca takie jak Szkoła Podstawowa w Tychach, Szkoła Podstawowa nr 5 w Katowicach, Liceum Ogólnokształcące w Tychach, Przedszkole Gminne w Gostyni, Dom Kultury w Gostyni, Tyskie Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Specjalnej Troski czy Szpital Miejski w Mikołowie mogą poszczycić się posiadaniem jego obrazów. Od kilkudziesięciu lat angażuje się w działalność społeczną. Podczas organizacji corocznych wystaw przekazywał instytucjom swoje prace. W 2016 r. w ramach projektu „Akcja re-Animacja”, realizowanego przez Dom Kultury w Gostyni Stefan Poniewiera dzielił się swoimi umiejętnościami i pasją z młodzieżą Gminy Wyry. Nie zapominał o najmłodszych, ponieważ udzielał się jako juror oraz prowadził cykliczne zajęcia w Gminnym Przedszkolu w Gostyni.
Wybrane wystawy:
- Szkolna Galeria i Grafiki w I LO im. Leona Kruczkowskiego w Tychach
- Galeria w Szpitalu Miejskim w Mikołowie
- Galeria w Gminnym Przedszkolu w Gostyni
- Galeria w Domu Kultury w Gostyni
- Salon wystawowy BWA w Tychach
- Galeria w Pałacu Młodzieży w Katowicach
- Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach
- Galeria w Domu Kultury w Mikołowie
- Galeria ZPAP ART. NOVA 2 w Katowicach
- Galeria Dom Pracy Twórczej w Zakopanym
- Galeria w Klubie „Sokół” w Raciborzu
- Teatr Mały w Tychach: Śląska Jesień Gitarowa
- Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rybniku
- Międzynarodowy Plener Malarski „Impresje Mikołowskie w Mikołowie”
- Śląska „Zachęta” w Katowicach
- Pałac Młodzieży „Arkadia”
- Galeria Sztuki Profesjonalnej „Artyści Młody,” w Młodzieżowym Domu Kultury nr 1 Artystów Rodu Kossaków w Tychach
- Muzeum Śląskie w Katowicach]
- „Zarys” Galeria Sztuki w Mikołowie
- Izba Przemysłowo-Handlowa w Mikołowie
- Miejska Galeria Sztuki „Obole” w Tychach
- Wystawa prac w Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie Syberce
- „Barwy Śląska” kolekcja malarstwa intuicyjnego, ze zbiorów Gerarda Stanisława Trefonia w Rudzie Śląskiej w Halembie
- „Galeria Kukuczka” w Istebnej.
Eryk Dragańczyk ARTYSTA MALARZ. Urodzony 4 października 1914 r w Wyrach.
Jego ojciec był górnikiem w KWK Bolesław Śmiały. Mama zajmowała się dziećmi i domem. Zdolności plastyczne odziedziczył po dziadku rzeźbiarzu i wujku, który był rzeźbiarzem i muzykiem. Ukończył Gimnazjum Przemysłu Artystycznego im. St. Witkiewicza w Sosnowcu. Jego artyzm grał mu w sercu od najmłodszych lat, sam o sobie mawiał: „Sztuka jest wiosną od dzieciństwa po dzień dzisiejszy. Interesuje mnie tylko sztuka. Cały czas chodziłem z głową w drzewach, myśląc tylko o malowaniu”. „Najpierw kopiowałem znane prace, bo nie miałem artystycznego doświadczenia”.
Poprzez protekcję dostaje się do warsztatu artystycznego Augustyna Dyla, w którym rozwija swoje pasje przez dwa lata.
Mając 24 lata zostaje powołany do wojska*. W rodzinne strony powraca w 1940 r. Jego pobyt nie trwa jednak długo ponieważ w styczniu 1942 roku zostaje przymusowo wcielony do wojska niemieckiego i skierowany na front stalingradzki. Następnie walczy w Batalionie Szturmowym Spadochroniarzy oraz jednostce Wojsk Wewnętrznych. Później podejmuje pracę w redakcji gazety Wolna Polska oraz uczestniczy w procesie zbrodniarzy wojennych Majdanka. Do Wyr powraca w mundurze polskiego żołnierza i wreszcie bez reszty oddaje się pracy społeczno-kulturalnej z młodzieżą.
W 1951 roku kończy studia Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na wydziale Grafiki w Katowicach. W tym samym czasie zostaje mianowany kierownikiem świetlicy w Wyrach, która wówczas mieści się w budynku Oberży Wilhelma Seemanna (pot. „u Żyda”). Rozpoczyna współpracę z Chórem „Zorza” oraz orkiestrą dętą pod batutą Franciszka Buczka (ówczesnego organisty w kościele NSPJ w Wyrach). Powołuje też do życia amatorski teatr młodzieżowy, którego sam często staje się aktorem. Pod jego kierunkiem powstaje również teatrzyk lalek dla dzieci. Na jego potrzeby artysta sam tworzy pacynki i lalki jawajskie.
Następnie obejmuje kierownictwo w nowo powstałym Domu Kultury w Wyrach, gdzie kontynuowane są dotychczasowe kółka dla młodzieży oraz stworzone są nowe takie jak: kółko dramatyczne, teatr kukiełek, fotografików, metaloplastyków, młodych modelarzy oraz kółko młodego malarza. Powstaje również Chór dziecięcy, do którego należy 120 uczniów. Warto wspomnieć, że ówczesny Dom Kultury posiada pierwsze kino panoramiczne i kawiarenkę. W latach 70 – dziesiątych ośrodek Domu Kultury jest miejscem spotkań twórców, kontaktów oraz wystaw malarstwa artystycznego.
Eryk Dragańczyk oprócz swej pracy kulturalnej był przede wszystkim malarzem pejzażystą. W jego obrazach głównym budulcem jest kolor oraz głębokie umiłowanie przyrody i zafascynowanie jej wizualną urodą. Ulubionym motywem jego obrazów są góry Beskidu Żywieckiego z okolic Ujsołów oraz ulice i domy z rodzinnych Wyr.
„Malarstwo Eryka Dragańczyka, zrównoważone, skupione nasycone emocją działa na widza kojąco. Nie szokuje go, ani nie niepokoi, ale pozwala mu zatopić się w kontemplacji pełnej pogody i spokoju.” recenzja Alfreda Ligocki, krytyka sztuki i eseisty, która znalazła się w książce wydanej na 50 lat pracy twórczej naszego artysty.
Jego prace brały udział w wielu wystawach nie tylko okręgowych i ogólnopolskich, ale również zagranicznych. Na których niejednokrotnie zostały wyróżniane.
Artysta zdobył wiele odznaczeń, również państwowych. Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złota Odznaka Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego czy Medal za Zasługi dla miasta Tychy, to tylko niektóre z nich.
Jego prace znajdują się w Muzeum Historycznym w Katowicach, Rybniku, BWA w Katowicach i Urzędzie Wojewódzkim, w Urzędzie Miejskim w Tychach. Ponadto w placówkach dyplomatycznych wielu państw Europy oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.
Eryk Dragańczyk jest także autorem projektów: Tablicy pamiątkowej z własnym tekstem „Polegli za Ojczyznę, żyją wśród nas” mogiły żołnierzy września 1939 na cmentarzu w Wyrach. Obelisku i tablicy pamiątkowej z własnym tekstem p.t. „W Hołdzie bohaterom poległym za wolność ojczyzny 1919- 1945”, na Placu 700-lecia Wyr oraz projektu sztandaru dla Towarzystwa Miłośników Wyr.
* Żołnierska dola została opisana w pracy dyplomowej pani Beaty Szydłowskiej „Eryk Dragańczyk życie i twórczość”.
źródło: https://wyry.pl/o-gminie/znane-osoby/
